In aanloop naar de verkiezingen rees begin februari het idee om negatieve filmpjes over VVD-leider Mark Rutte te maken en die te verspreiden via sociale media, zonder dat erbij zou worden gezegd dat ze van het CDA kwamen. Ook zouden negatieve advertenties over hem worden voorbereid en was het idee om berichten te plaatsen op het Twitteraccount @Ruttedoctrine. Het idee werd opgesteld door Hans van der Wind, die een belangrijke rol speelt in de financiering van de campagne, media-adviseur Martin van Putten en Kamerlid Pieter Omtzigt, die op dat moment nog bij het CDA zat.

Het plan verdween pas definitief in de prullenbak toen het niet lukte om een producent te vinden voor de filmpjes, schrijven Thijs Broer en Peter Kee in hun boek Code Rood, dat gisteren uitkwam. Tijdens een brainstormsessie begin februari van dit trio gaan ‘de wildste onderwerpen’ over tafel waarmee Rutte aangevallen kon worden: van de MH17-ramp en het Toeslagen-schandaal tot de Demmink-affaire. 

Maar potentiële producenten van de campagnefilmpjes zouden bang geweest zijn voor reputatieschade en haakten af, schrijven Broer en Kee. Het CDA stelt dat het idee al eerder werd afgewezen. Zodra campagnestrateeg en Kamerlid Pieter Heerma de opzet voor de ondergrondse campagne zag, zou hij hebben laten weten dat hij het plan niet zou uitvoeren. Dat zou de eerste keer geweest zijn dat hij ervan hoorde. 

Lijsttrekker Wopke Hoekstra en campagneleider Raymond Knops waren niet betrokken, stelt de partij in een reactie. ,,Het idee van het voeren van een ondergrondse campagne is ongepast en het CDA onwaardig”, laat interim-partijvoorzitter Marnix van Rij in een verklaring weten. ,,Voor het voeren van een ondergrondse campagne is geen opdracht gegeven vanuit het campagneteam.” 

Hoekstra herhaalde vanochtend bij aanvang van de formatiebesprekingen dat hij, Knops en Heerma ‘er niet van wisten’: ,,Dit past ook niet bij het CDA, er is ook niet toe besloten door het campagneteam, het is niet met Knops, Heerma of mij besproken.” Hoekstra verwijt de auteurs dat ze geen wederhoor gehaald hebben voor publicatie.

VVD-leider Rutte wilde er vanochtend geen woorden aan vuil maken. ,,Ik ben nu echt met de formatie bezig.”

Omtzigt erkent dat hij een gesprek had met de partijdonateur Van der Wind en Van Putten, maar dat hij niet de bedenker is van de ondergrondse smeercampagne en dat hij zijn zorgen bij de partijtop heeft gemeld. ,,Ze zochten naar kwetsbare plekken bij de persoon Rutte, daarbij spraken ze over MH17 en seksualiteit”, schrijft Omtzigt op twitter. ,,Dat was behoorlijk ongepast, helemaal voor een christendemocratische partij.”

Een van de auteurs betwijfelt de uitleg van het CDA. De televisieproducenten om de campagnefilmpjes te maken werden namelijk benaderd nadat Heerma zou hebben laten weten dat hij het plan niet zag zitten. ,,Hoezo zou je dat nog doen?”, vroeg de journalist zich af bij Op1. Maar volgens het CDA werden de producenten benaderd ‘op eigen initiatief’ van de bedenkers van de campagne.

Pieter Omtzigt was dinsdagavond laat niet bereikbaar voor commentaar. 

Bekijk onze meest bekeken nieuwsvideo’s in onderstaande playlist: