Pechvliegtuig Defensie jaagt kabinet op kosten: vluchten afgezegd of omgeboekt

De Gulfstream IV van Defensie is een luxe zakenjet die is aangepast voor militair gebruik, met extra radio’s, navigatieapparatuur en een militaire crew. Daardoor kan het toestel ook vliegen naar missiegebieden of militaire bases. Ook bewindspersonen van andere ministeries kunnen een verzoek doen om met de Gulfstream te reizen, de kosten worden dan verrekend.

Maar het oude vliegtuig lijkt de laatste tijd vaker niet dan wel te vliegen. Zo zou minister Wopke Hoekstra van Buitenlandse Zaken vorige week met de Gulfstream naar drie plekken in Roemenië vliegen – een luchtmachtbasis aan de oostkust van Roemenië, een Navo-basis in het midden van het land en hoofdstad Boekarest – een trip die niet mogelijk was met lijnvluchten.

De reis ging wel door, maar Hoekstra vloog niet met de Gulfstream. Die bleek kort voor vertrek stuk. In allerijl werd een privéjet ingehuurd, wat volgens een woordvoerder van het ministerie ‘enkele tienduizenden euro’s’ kost. ,,We brachten samen met de Franse minister van Buitenlandse Zaken een bezoek aan de troepen, afzeggen was diplomatiek gezien ook geen optie.”

Minister Kajsa Ollongren van Defensie moest begin januari haar geplande reis naar vier eilanden van het koninkrijk in de Cariben afzeggen omdat bij de Gulfstream kort voor vertrek een defect werd gevonden. Haar voorganger, Ank Bijleveld, strandde in 2019 bij eenzelfde reis op de Azoren. Pas drie dagen later kon ze terug met een vakantievlucht van TUI.

Luister ook naar onze podcast Politiek Dichtbij, en abonneer je via Spotify of Apple:

Minister Liesje Schreinemacher (Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking) en staatssecretaris Eric van der Burg (Asiel en Migratie), konden maandag ook niet met de Gulfstream naar Niger, zoals gepland. Zij kozen wel voor lijnvluchten, met tickets die de hele delegatie zeker duizenden euro’s kosten. Een binnenlandse vlucht in het Afrikaanse land werd door de Verenigde Naties geregeld; ook daar vliegt geen commerciële luchtvaartmaatschappij. De VN-vlucht kost ongeveer 14.000 euro, die kosten worden gedeeld door beide ministeries.

Vorig jaar werd er nog een half jaar lang groot onderhoud aan het toestel uitgevoerd in de Verenigde Staten. Een van de eerste geplande vluchten na terugkeer in Nederland werd meteen geschrapt. De Gulfstream moest Van der Burg na een meerdaagse conferentie in het Spaanse Cádiz ophalen, maar kort voor vertrek uit Nederland bleek het toestel te lekken.

Het ministerie van Justitie en Veiligheid bekeek de optie om per auto naar Sevilla te reizen, per trein naar Madrid en vanaf de Spaanse hoofdstad met lijnvlucht naar Amsterdam. Maar het was dan de vraag of de staatssecretaris dan op tijd zou komen voor zijn debat de volgende ochtend. Uiteindelijk kon het regeringstoestel, de PH-GOV, hem en zijn delegatie ophalen.

Een woordvoerder van de Koninklijke Luchtmacht erkent dat Defensie merkt dat de Gulfstream ‘ouder wordt’. Het toestel is 35 jaar oud, en werd in 1995 tweedehands gekocht. Sinds 1996 vliegt de luchtmacht met de jet. ,,Het is net als met een oldtimer die van buiten glimt, maar het af en toe niet doet.” Volgens hem staat de ‘luchtwaardigheid’ en veiligheid voorop. ,,Als een sensor kapot is, kan dat een reden zijn om niet te vliegen. Dat geldt ook voor een controlelampje dat niet meer uitgaat.”

Hij wijst erop dat de Gulfstream IV ‘niet voor niets’ binnenkort wordt vervangen door een nieuwe type, de Gulfstream 650 uit 2015. Dat toestel wordt nu voorzien van militaire aanpassingen en kan volgens de luchtmachtwoordvoerder ‘medio 2023’ gaan vliegen. ,,Tot die tijd gaan we door met deze kist.” De ‘oude’ Gulfstream wordt daarna verkocht.

Bekijk hier al onze video’s over de politiek: