Versoepelseinen op groen door bemoedigende gegevens? ‘De modellen zullen beter worden’

Video'sNu in steeds meer landen blijkt dat de omikrongolf geen grote problemen in de ziekenhuizen geeft, neemt hier de druk om horeca en cultuur open te gooien toe. Ingewijden verwachten dat nieuwe RIVM-modellen daarvoor meer ruimte bieden.

Niels Klaassen, Hanneke Keultjes 19 jan. 2022 Laatste update: 19-01-22, 20:08

Minister van Volksgezondheid Ernst Kuipers (D66) wilde vandaag na coronaoverleg op het Binnenhof niet vooruitlopen op het besluit om verder te versoepelen. Hij wees erop dat het kabinet vrijdag heeft gekozen voor ‘een kortere interval’ van anderhalve week in plaats van drie weken voor het opnieuw de maatregelen tegen het licht houdt; komende dinsdag is er weer een nieuwe persconferentie. ,,Die anderhalve week moet u ons geven.”

Wel erkende hij dat buitenlandse gegevens bemoedigend zijn. In het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk en Denemarken doorstaan ze de omikrongolf zonder problemen in ziekenhuizen, ook elders is geen harde lockdown nodig. In het VK wordt zelfs gesproken over het loslaten van strikte basisregels.

In heel het land waren er vandaag protestacties. Een overzicht:

Goede kant

,,Naar rato van aantal besmettingen zijn ziekenhuisopnames veel lager dan eerder”, zei Kuipers. ,,De besmettingen zijn hier nu drie weken aan het stijgen, desalniettemin ligt het aantal patiënten in het ziekenhuis lager. Dat gaat de goede kant op.”

Ernst Kuipers, minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. © ANP/Remko de Waal

Vrijdag komt het OMT opnieuw bijeen, zondag overleggen ministers in het Catshuis, dinsdag beslist het kabinet en is er weer een coronapersconferentie. Ondernemers in horeca en cultuur willen massaal open, steeds meer experts zijn ervan overtuigd dat het kan. Kinderarts-epidemioloog Patricia Bruijning (UMC Utrecht) stelde gisteren op Radio1 dat geplaceerde horeca en cultuur ‘gewoon kan’, ic-voorzitter Diederik Gommers zei dat versoepelen in stappen voorzichtig mogelijk moet zijn.

Kuipers noemde het ‘begrijpelijk’ dat partijen aansturen op het openen van de cultuur en horeca. ,,Iedereen wil terug naar situatie van zoveel mogelijk open.” Toch wil hij eerst ‘aankijken’ hoe het gaat met de besmettingscijfers nu winkels en kappers weer open zijn en sporten weer mogelijk is. ,,We kunnen niet anders.”

_{Tekst gaat verder na kader}

Minister Yesilgöz ‘begrijpt’ emotie rond handhaving cultuuracties
Minister Dilan Yesilgöz van Justitie en Veiligheid snapt dat de cultuursector, die vandaag met actie Kapsalon Theater een signaal wil afgeven, verschillen ziet met de horeca, die afgelopen weekend hetzelfde deed. Toen werd niet altijd gehandhaafd door burgemeesters, terwijl dat in veel gevallen nu wel gebeurt.

,,Ik begrijp dat er veel frustratie is, veel emotie. Als je verschillen ziet in het land, snap ik dat”, zei de VVD-bewindsvrouw na afloop van een coronaoverleg. De handhaving, benadrukte zij, ‘is altijd aan de burgemeester’. ,,Ik begrijp dat mensen zeggen: ‘regel het in Den Haag’, maar zo hebben we het land niet ingericht.”

Acties ‘mogen er zijn, zegt Yesilgöz. ,,Maar het mag niet leiden tot een feitelijke openstelling. Als een ondernemer zegt: ‘regels gelden niet voor mij, daar heb ik lak aan’, dan zal een burgemeester handhaven.”

Een horecazaak die gratis koffie uitdeelt, mag dat doen. Ingewijden stellen dat er nu ook een verschil is ten opzichte van de horeca-acties van afgelopen weekend. ,,Nu vinden activiteiten die mogen plaats in locaties die gesloten moeten zijn.” Dat een theater zegt dat het een kapsalon is, of een museum één dag transformeert tot sportschool, mag niet.

Volgens Yesilgöz zal een burgemeester waarschuwen, controleren en ‘zonodig’ handhaven. ,,Ondernemers die toch open gaan, worden dan gewaarschuwd: je gaat toch dicht want dit is niet te bedoeling.” Volgens de minister ging dat afgelopen weekend ‘op de meeste plekken goed'. Hoe vaak er werd ingegrepen, weet ze niet.

Op papier was voor versoepelen nog weinig ruimte: de modellen van het RIVM toonden vorige week een grote kans op een enorme piek in de toestroom naar ziekenhuizen - in het slechtste geval tot wel 100 of 200 extra ic-opnames per dag. Maar betrokkenen erkennen dat die prognoses te pessimistisch zijn. Kuipers ‘denkt niet direct’ dat dat zo was. ,,Het RIVM moet kijken: hoe ziekmakend is de omikronvariant ten opzichte van delta? Langzamerhand leren we dat de kans op ernstige ziekte fors lager is en dat is gunstig.”

_{Tekst gaat verder onder grafiek}

Ligduur

,,We gaan ervan uit dat we betere modellen krijgen nu steeds meer gegevens beschikbaar zijn”, zegt een Haagse bron. Een ingewijde rond het OMT zegt: ,,Deze week krijgen we weer nieuwe prognose.” De modelleurs moeten buitenlandse gegevens vertalen naar de lokale situatie, totdat genoeg Nederlandse data beschikbaar zijn.

Als straks wel wordt meegenomen dat de ligduur per coronapatiënt lager is, dat veel minder mensen op de ic belanden en dat de besmettelijke periode per geïnfecteerde korter is, dan kunnen de prognoses plotseling een stuk zonniger worden en ligt de weg naar versoepelingen open.

Al worstelen OMT-voorzitter Jaap van Dissel en het kabinet met de kritiek die ze dit najaar kregen, toen inschattingen vaker te optimistisch bleken en er te laat ingegrepen werd. Van Dissel zei in december nog: ,,Helaas hebben we geleerd dat we het te vaak optimistisch inschatten. Je hoopt dat het dubbeltje toch de goede kant op valt maar we hebben te vaak gezien dat het tegenvalt.”

Kijk hier onze video's over de coronacrisis: