NOC*NSF steunt IOC-poging om Russen toe te laten op Zomerspelen Parijs, Oekraïne dreigt met boycot

NOC*NSF deelt het principiële uitgangspunt van het Internationaal Olympisch Comité (IOC) dat sporters hun sport moeten kunnen beoefenen, ongeacht de politieke situatie in hun land. ‘We hebben aangegeven dat de situatie voor individuele sporters de volle aandacht verdient en dat een oplossing nodig is’, schrijft de Nederlandse sportkoepel in een verklaring. Tegelijkertijd zijn er serieuze zorgen over hoe het er over anderhalf jaar bij de Zomerspelen van Parijs uit zou moeten zien, met twee landen onder een neutrale vlag.

Het IOC kondigde woensdag aan een manier te willen vinden waarop Russen en Belarussen onder een neutrale vlag mogen meedoen aan de Spelen van Parijs. Atleten moeten daarbij wel aan strikte voorwaarden voldoen, ze dienen zich te conformeren aan het olympisch manifest en mogen zich nooit voor de oorlog in Oekraïne hebben uitgesproken. ‘Maar geen atleet mag worden uitgesloten vanwege zijn of haar paspoort’, meldde het IOC.

IOC-president Thomas Bach flirtte al eerder met Russische deelname aan de Olympische Spelen. Hij verandert daarmee 180 graden van koers, want vorig jaar riep het comité juist alle olympische bonden op om atleten uit Rusland en Belarus te weren.

NOC*NSF geeft aan dat de ‘uitvoering en houdbaarheid’ van het voornemen van het IOC om Russische atleten onder voorwaarden weer welkom te heten, gecompliceerd is. ‘Het blijkt zeer ingewikkeld om voorwaarden te handhaven, zoals het IOC die voorstelt. Daarbij gaat het om uitingen van individuele sporters over het conflict. Daarnaast is het gecompliceerd om het beleid ten aanzien van individuele sporters door te voeren bij teamsporten.’

Sommige westerse landen vinden het veel te vroeg voor de knieval van het IOC, nu de oorlog in Oekraïne onverminderd voortduurt. Vanuit Noorwegen klonken al dreigementen met een boycot. De Oekraïense president Volodimir Zelenski riep zijn Franse collega Emmanuel Macron op om alle Russen te weren. Maar Macron had in een eerder stadium juist gezegd individuele atleten welkom te heten, ook al gaat hij niet over de uitnodigingen.

Als Russen en Belarussen definitief mogen meedoen in Parijs, wordt het nog een complex karwei om het kwalificatietraject aan te passen. Het IOC wil beide landen in Azië aan kwalificatietoernooien laten deelnemen. Het Aziatisch olympisch comité staat daar ook voor open, maar normaal gesproken strijdt Rusland met Europese landen om startbewijzen. De vraag is ook of de internationale federaties Rusland weer toelaten op bijvoorbeeld EK’s of wereldbekerwedstrijden. ‘Het is belangrijk dat het kwalificatieproces voor alle sporters eerlijk en rechtvaardig kan verlopen. Hierover zijn nu nog veel onduidelijkheden’, stelt Inge Janssen in een verklaring namens de Atletencommissie van NOC*NSF.

Op de laatste drie Zomer- en Winterspelen – in Pyeongchang (2018), Tokio (2021) en Peking (2022) – deed Rusland ook mee onder de neutrale vlag. Dat had te maken met het staatsgeorganiseerde dopingprogramma in het land, waarvoor het na onderzoek door antidopingagentschap Wada werd geschorst. Het land deed daarom mee als Russian Olympic Committee (ROC). De schorsing van Rusland liep tot december 2022, maar de oorlog zorgde voor een nieuwe uitsluiting, al trekken diverse sporten niet gelijk op. Zo mogen Russische tennissers, onder neutrale vlag, gewoon meedoen aan ATP- en WTA-toernooien. In veel andere sporten worden Russen en Belarussen uitgesloten.

Maar de bestuurlijke en financiële invloed van vooral Rusland in de mondiale sport is groot. Voor diverse sporten is het daarom lastig om de ban vol te houden. Daar komt bij dat Russische bonden en atleten hun uitsluiting kunnen aanvechten bij sporttribunaal CAS. Ook landen die politiek gezien geen bondgenoot van Rusland zijn, zouden bij het IOC hebben aangedrongen om een manier te vinden atleten uit te nodigen voor de komende Zomerspelen.