een gastblog van Tom Pijnenburg, namens Actiegroep tot behoud van Het Blauwe Gebouw

En terecht! Want, waar het werd weggemoffeld in een sterfhuisconstructie, komt het nu warempel, met de herontwikkeling van de Spoorzone, mooier voor de dag dan ooit tevoren. En samen met de Koepelhal vormt het inmiddels een herkenbare entree van de Spoorzone. 

Het gebouw reflecteert de omgeving. Als inspiratie dienden namelijk trein en rails, met de raampjes van de coupé’s, kleuren van de NS en het roestige afvalstaal dat op die plek werd gedumpt. Het materiaalgebruik was voor die tijd nogal gedurfd; geroest ijzer (werd pas veel later gemeengoed) en tegeltjes voor de gevelbekleding. Een mooi voorbeeld van de architectuur uit de 70-er jaren. 

Daarbij leek het gebouw in neo-futuristische stijl destijds al een profetie uit te spreken, aangezien het vandaag de dag naadloos aansluit bij de citymarketings-thema’s anno 2017. Zijn die thema’s namelijk niet ‘sociaal’, ‘humor’, ‘tegendraads’, ‘rauw’, ‘daadkrachtig’ en ‘experimenteel’? 

Zie hier hoe een gebouw in zijn eentje al die kreten in zich meedraagt; het had al een ‘sociaal’ karakter want huisvestte oorspronkelijk de Sociale Dienst, in het ontwerp ontbreekt de humor zeker niet en het pand is behoorlijk rauw en tegendraads. Dat laatste typeert nou juist zo het hippe, opbloeiende gebied eromheen. Dus, het ziet eruit als een trein, staat aan de achterkant van het treinstation, in een gebied dat Spoorzone heet...Wat wil je nog meer? 

En ‘experimenteel’? ‘Daadkrachtig’? Laten we een experiment aangaan met de stad en bezien of we de social innovation-ambities werkelijk kunnen waarmaken. Want als we naar de binnenkant van het blauwe gebouw kijken, slaan alle meters rood uit; als energieslurper niet meer van deze tijd. 

Met Faxx 2.0 hebben we in Tilburg al een van de meest duurzame gebouwen van Nederland; dankzij slim ondernemerschap werden er Europese subsidies voor in de wacht gesleept en draait alle business er nu klimaatneutraal. Er wordt gewerkt met de meest innovatieve en state-of-the-art-oplossingen voor eigentijdse (klimaat)problemen. Een stukje verderop staat het gerestaureerde Duvelhok, dat onder de bezielende leiding van Karin Bruers experimenteerde met het verduurzamen van een monument. Met succes. 

We moeten in Tilburg Social Innovation-stad díe kennis delen (Bruers: “Wáárom is er geen handleiding voor? Ik heb alles zelf moeten ontdekken…”) en zelfs proberen Faxx 2.0 en het Duvelhok te overtreffen, zodat straks ook in de Spoorzone een Landmark voor Maatschappelijk verantwoord Her-ontwikkelen verrijst. Een landmark alleen al door zijn kleur; hoeveel mensen denken niet in plaatjes als ze in een stad hun weg zoeken of wijzen? (“Bij Broodje Jantje naar links, voorbij dat draaimolenpaardje en dan voorbij het blauwe soosgebouw…”) Dan zal het experiment geslaagd blijken.. 

Het mag duidelijk zijn dat een potentiële parel als deze niet tegen de vlakte mag. Het heeft een oliecrisis mee opgevangen, evenals de internetzeepbel en de bankencrisis. En nu betere tijden aanbreken staat het in de weg. De actiegroep tot behoud van ’Het Blauwe Gebouw’ gaat dan ook in het geweer tegen sloop, in de bres voor hergebruik en op de barricaden voor het afgedankte, als lelijk bestempelde ‘minkukeltje’; immers monument to be... 

Omdat het gebouw moet worden gezien als herkenbaar historisch gaf de landelijke Erfgoedvereniging Bond Heemschut opdracht aan de vooraanstaande architectuurhistorica Victorien Koningsberger tot een waardenstelling. Dat is een onafhankelijk onderzoek van post-’65-architectuur, waarbij wordt gekeken naar architectonische, cultuurhistorische en zeldzaamheidswaarden. 

Ook Bekende Tilburgers en politici schaarden zich al achter het gebouw: Marc Meeuwis (hoofd citymarketing), Karin Bruers (cultureel ondernemer, architect Ed Berger, Jan Doms (LEF-stadsdynamica), Veerle Slegers (maatschappelijk adviseur) en vele anderen. 

Is het een ontwikkelaarskwestie? Wordt het gebouw nu slechts gezien als bouwgrond en moet het plaats maken voor onooglijke hoogbouw? Terwijl er nog ruim voldoende braak ligt een paar meters verderop, waar nog een lieve tijd aan hoogbouw kan worden ontwikkeld? Is er in de loop der jaren niet al genoeg verloren gegaan aan markante Tilburgse gebouwen? In dit geval zou er iets onderuit gaan dat bijdraagt aan het sociaal-emotionele erfgoed van de stad; een nieuwe bestemming is daarom op zijn plaats. 

We hopen dat de politiek in de stad, de nieuwe burgemeester incluis, niet zo vluchtig omgaat met de kernwaarden van Social Innovation. 

Het kán wel, Tilburg Smart City; laat de burgers hun creativiteit en kennis bijdragen.