Oud-rechercheur spit door historische misdaden van Tilburg: 'Als de Heikese kerk eens kon praten...'

Dat er vroeger een galg op de Heuvel stond, weten veel Tilburgers wel. Maar dat er ook een 'kaak' stond, is minder bekend. Van Erve: ,,Dat was een schandpaal waar mensen uren aan werden vastgemaakt om te boeten voor hun daden. Het spreekwoord 'aan de kaak worden gesteld' komt er vandaan." 

Nog onbekender: dat de Heikese kerk vroeger dienst deed als gevangenis. Mensen werden in de toren opgesloten. ,,Er was ook een kerker onder het kasteel van Tilburg, maar de toren van de Heikese kerk was dichterbij", vertelt Van Erve. ,,Onderaan die toren zat namelijk de Schepenbank." Waar de Schepenen - bestuurders van de stad - samenkwamen om (onder meer) recht te spreken. 

In de archieven trof Van Erve de Heikese kerk veelvuldig als plaats van bewaring aan. Overigens niet de kerk die er nu staat, maar zijn voorganger. Die kerk werd rond 1830 gesloopt en herbouwd. Hij las in de dossiers onder meer over een echtpaar dat er opgesloten zat. ,,De man haalden ze weg om hem op te hangen, zij zat waarschijnlijk op dat moment nog in de toren. De vrouw is vervolgens uit Tilburg verbannen."

Van Erve is een geboren en getogen Utrechter, maar de wortels van zijn familie liggen in Tilburg. In zijn vrije tijd bij de politie ploos hij in het Tilburgse archief zijn familiegeschiedenis uit om er vervolgens als vrijwilliger te blijven plakken. Dat hij zich nu op criminele geschiedenissen toelegt, berust uiteraard niet louter op toeval. Hij glimlacht. ,,Voor een oud-rechercheur zijn het verhalen om van te smullen."

Daarnaast is het ook speurwerk: zoeken in de Schepenprotocollen, dan weer oude verhoren en officiële papieren doorspitten. Vaak geschreven in nauwelijks te ontwarren handschriften in oud-Nederlands. Hij filtert er de verhalen uit. ,,Ik schrijf de pure werkelijkheid op, ik maak het niet mooier dan het is."

Dat is ook niet nodig, zo blijkt als hij een paar verhalen laat lezen. Het zijn historische thrillers op zakformaat. Over 'de stelende en rovende klepperman van Tilburg' bijvoorbeeld. Of neem het verhaal 'Wittenbrood met een weijnich groenen kaes' (witbrood met een beetje groene kaas) waarin de vergiftiging van Adriaen Nademaels en zijn jonge neefje in 1678 uit de doeken wordt gedaan. 

De dader is de Tilburgse Catalijne van Ammelroi. Als zij hoort dat Adriaen - haar ex - haar trouwplannen wil dwarsbomen, nodigt ze hem uit. Onder het voorwendsel dat ze Adriaan terug wil. 

'Catalijne was voor zijn komst al begonnen met eten', tekent van Erve op, 'toen hij dat zag, zei hij: 'Eet ghij een stuck?' Catalijne antwoordde daarop: 'Ja, wilde mee-eten? Wij hebben soo dickwils samen gegeten ende gedroncken, wij mogen nu weleens samen doen.' Zij gaf hem direct een boterham in de hand. Onmiddellijk begon Adriaen Nademaels ervan te eten en toen de boterham op was, vroeg hij aan Catalijne: 'Maeckter mij nog een, die smaeckt mij wel.'

Arme Adriaen. De boterham (met een beetje groene kaas) was vergiftigd. Hij nam een stuk mee naar huis, gaf dat aan zijn neefje. De twee overleden na een vreselijke lijdensweg. Tegen de tijd dat de zaak was ontrafeld, bleek Catalijne al gevlucht.