The Dutch Disease: 'Heb gewoon het fatsoen om te luisteren' (poll)

door Niek Willems

In café Cul de Sac speelt de Tilburgse artiest Jeroen Kant met zijn band. Het publiek luistert aandachtig. Net als Jan Kinds, werkzaam bij platenzaak Sounds in Tilburg. Als iemand begint te kletsen, spreekt hij de stoorzender er op aan. "Ik vind het eigenlijk wel bijzonder, dat sommige mensen geen respect kunnen tonen door te luisteren naar iemand die zijn kunsten vertoont."

Hij vraagt niet of de babbelaars stil willen zijn. Wel of het wat zachter kan. "Mensen stoppen dan meteen met praten. Dat vind ik heel bijzonder: fluisteren kan niet, blijkbaar." Boos worden of vloeken? Dat werkt averechts. "Daarom probeer ik vriendelijk te blijven."

Kinds is een fervent concertganger en maakt dit vaak mee. "Ik las laatst een column waarin stond 'dat naar een concert gaan een uitje is waarbij je bier drinkt, kletst en lol maakt.' Ik begrijp dat ergens wel, maar dan moet je maar achterin staan."

'Het is toch een café?'
Ook Jeroen Kant vindt dat er soms teveel gekwebbeld wordt tijdens optredens. "Sommige liedjes van mij hebben wat meer volume. Dan kan ik het wel hebben als er een beetje geouwehoerd wordt. Maar als je tijdens een gevoelig setje wordt overrompeld met gepraat, dan niet."

Samen met zijn label organiseert hij regelmatig avonden met singer-songwriters in café Weemoed. "Je merkt dat het in kroegen heel normaal is dat er doorheen wordt geluld. Ook al staan er veertig mensen te luisteren; in een hoekje heb je er drie of vier die er doorheen praten. Je kunt daar duizend keer iets van zeggen, maar dat helpt niet. Soms krijg je het commentaar: het is toch een café? Ik heb ook weleens gehoord: we zijn hier niet in Carré? Dat slaat natuurlijk helemaal nergens op. Alsof dat de enige plek is waar je stil moet zijn of zachtjes moet praten."

'Keurig opgevoed'
Volgens programmeur Bartho van Straaten valt het bij jazzpodium PaRaDox allemaal reuze mee. "Wij hebben ons publiek keurig opgevoed. Onze bezoekers zijn anders dan het gemiddelde poppubliek. Ze betalen een kaartje, gaan op een stoel zitten om te luisteren. Mocht iemand storen, dan is het publiek zelf assertief genoeg." Bij het wat ruigere werk staan er geen stoelen in de zaal. "Dan vind ik dat er best wel een praatje gemaakt mag worden. Maar ook dan moet je zorgen dat je andere mensen niet stoort."

Ook bij 013 valt het wel mee met 'the Dutch Disease', aldus programmeur Ruud Lemmen. Hij geeft als voorbeeld het concert van jazz-zanger Gregory Porter. "Er waren 3000 mensen in de zaal. De muziek stond vrij zacht. Je kon tussen de nummers door een speld horen vallen. Bovendien: mensen die gezellig aan de bar willen hangen, kunnen dat ook in de foyer doen." Volgens de programmeur krijgt 013 weinig klachten. "Het komt wel eens voor dat iemand niet stil is en dat mensen daar last van hebben. Maar ik overdrijf niet als ik zeg dat de klachten in een jaar op één hand te tellen zijn."

Niet verbieden
Poppodium De Melkweg vraagt soms door middel van bordjes bezoekers stil te zijn. 013 doet dat niet en heeft er geen beleid voor. "We gaan mensen niets verbieden, dat zou een beetje vreemd zijn. Wel zorgen we ervoor dat er bij de rustige concerten personeel staat dat de deur niet hard dicht laat vallen. Ze wijzen mensen er zijdelings op dat de sfeer wat ingetogener is. Daarmee geef je ook een signaal af."

Of er tegenwoordig meer gepraat wordt tijdens concerten dan tientallen jaren geleden? Bartho: "Ik geloof niet dat er echt een verschil zit tussen vroeger en nu. Ik denk dat met name het podium en publiek bepalend zijn. Bij een zaal als 013 of De Effenaar is er een andere concertbeleving dan bij PaRaDox." Jeroen Kant: "Het gebeurt al vanaf het begin van mijn carrière. Maar ik maak geen 100 jaar muziek."

013-programmeur Lemmen: "Iedereen mag een concert beleven op zijn eigen manier. Dat is het hele idee erachter. Maar op het moment dat er doodleuk over een voetbalwedstrijd van gisteravond wordt gepraat, dan kan dat soms iets afdoen aan de beleving van een ander." Volgens de artiest Jeroen Kant kijkt niemand er meer van op. "Het zou meer moeten doordringen bij sommige mensen. Heb het fatsoen om te luisteren, of praat een beetje zachtjes. Mensen hebben niet veel respect meer voor livemuziek, of zien de waarde er niet meer van in."