Tilburgse band scoort weer met Maternité: 'Het is zo niet-rock'n roll'

Het was  een kantelpunt in de Nederlandstalige popmuziek, stelt Marco Raaphorst, maker van de zesdelige podcastreeks over dat nummer. Wie naar de inmiddels uitgebrachte vier van de serie luistert, moet hem gelijk geven.  Voor het eerst was het banale spreektaalzinnetje Mam, weet jij nog wanneer ik voor het eerst 'n boterham met kaas gegeten heb? de basis voor een serieus popliedje. Erik de Jong, alias Spinvis, zegt in de serie dat hij na het horen van dat nummer opeens wist hoe hij verder moest met zijn muziek.

Nou is Raaphorst niet helemaal vrij van vooringenomenheid. Hij was fan van de Tilburgse band en toen er in 1990 een vacature van gitarist vrij kwam bij de groep, werd hij aangenomen. In de podcastserie demonteert Raaphorst het nummer om het vervolgens, met hulp van ex-MAM leden en anderen, weer in elkaar te zetten. Tom America, zanger en bedenker van het nummer, is blij verrast met de aandacht. ,,Ik ken Marco natuurlijk goed, hij heeft ook een prachtig luisterverhaal gemaakt over Sexual Healing van Marvin Gaye waar ik hem nog heb geholpen. Hij maakt hij radiodocumentaires. Ik heb de volledige serie nog niet gehoord, maar Maternité is ook voor mij een heel bijzonder nummer. Géén refreinen, géén coupletten, het is enorm speels."

Het ook op single uitgebrachte nummer werd geen hit, maar wel veel gedraaid op Nederlandse en vooral Belgische radiozenders. Het kwam er op verzoek van Henk Hofstede van The Nits. In het Stedelijk Museum van Amsterdam was La Grande Parade, de afscheidsexpositie van directeur Edy de Wilde en Hofstede vroeg een aantal Nederlandse artiesten om een nummer te maken, geïnspireerd door een van de in die expositie aanwezige schilderijen. America nam de opdracht aan. ,,Ik  wilde iets doen met het schilderij van Picasso: Maternité . Ik hou van Picasso, maternité betekent moederschap en mijn band heette MAM. Ik hou enorm veel van een boterham mijn oude kaas, dat doe ik heel mijn leven al. Maar waar kom dat vandaan? Dat vraag ik dus aan mijn moeder en haar antwoord heb ik gebruikt", vertelt America in de serie. Henk Hofstede wist niet wat hij hoorde. ,,Zoiets triviaals was in de hele Nederlandstalige muziek nog niet bezongen", zegt hij. Henny Vrienten spreekt over een revolutie in de Nederlandstalige popmuziek: ,,Een boterham met kaas is zo ongelooflijk niet-rock'n roll."

Raaphorst dringt met zijn podcast diep door in de haarvaten van het nummer. Zo vertelt America over de muzikale invloeden die blijken te komen van Mama van Heintje, Loeènde klokken van de Limburgse volkszanger Frits Rademacher als referenties naar de Limburgse roots van America . Maar ook Talking Heads, Braziliaanse muziek van bijvoorbeeld João Gilberto, het gitaarwerk van King Crimsons Robert Fripp waren van invloed. Tom America: ,,De bas bijvoorbeeld heeft kenmerkende groove van een Talking Heads nummer. Een bas die eigenlijk niet van zijn plaats komt. Dat had ik geleerd van hun opvatting van soulmuziek."

De eerste vier delen van de reeks zijn te beluisteren op vervormer.nl/maternité. Deel 5 en 6 komen komende weken.