‘Prachtig gezicht’: oeverzwaluwen op Hemelrijk graven weer hun tunneltjes na jaren van afwezigheid

Corona en slecht weer zorgen al maandenlang voor een zeldzame rust op en om de zwemplas van recreatiepark BillyBird Park Hemelrijk in Volkel. Maar op één klein stukje is het zeldzaam druk: de speciale ‘muur’ - ver weg tegenover het strand - waar zo'n zestig koppeltjes oeverzwaluwen rond scheren voor hun nestjes, diep in de modderwand. Marc Poulussen van de Vogelwacht Uden kan er geen genoeg van krijgen. ,,Een prachtig gezicht", zegt hij glunderend.   

Oeverzwaluwen zijn bijzondere en eigenzinnige beestjes. In tegenstelling tot de huis- en boerenzwaluw maakt de oeverzwaluw zijn nestje op een bijzondere plek: in de steile wand van een rivier of beek. Omdat die natuurlijke oevers er in ons land niet meer zo veel zijn, bouwde de Vogelwacht Uden in 1986 al een speciale oeverwand op Hemelrijk. ,,Een betonnen muur met alles bij elkaar zo'n 150 gaten erin", aldus Poulussen. De eerste van Nederland.  

Elk jaar worden die gaten door vrijwilligers van de Vogelwacht vol gestopt met een mengsel van zand en klei. Als dan de oeverzwaluwen terugkeren van hun winterverblijf in Afrika kunnen ze meteen aan de slag. Met hun speciale pootjes graven ze zich een weg door het zand om aan het eind van die soms wel één meter lange tunnel hun nestje te maken. Dat hoort blijkbaar bij de voorpret want een al open tunnel laten de vogeltjes mooi links liggen. Er moet blijkbaar eerst geklust worden voordat de kinderkamer ingericht wordt. 

Jarenlang was de Volkelse oeverwand een groot succes met soms wel tientallen koppeltjes. De laatste jaren zat er echter flink de klad in: zes jaar geleden werden voor het laatst oeverzwaluwen geteld. Waarom is voor de Vogelwacht ook niet helemaal helder. ,,Oeverzwaluwen zijn echte pioniers dus het kan zijn dat ze naar nieuwe gebieden zijn uitgeweken", zegt Poulussen. Vorig jaar was het droge voorjaar in combinatie met een foute zand-klei-vulling boosdoener: ,,De tunnels waren kei- en keihard geworden. Er waren een paar krabsporen maar geen enkele oeverzwaluw kwam erdoor", zegt hij.      

Dit jaar ging het anders. Om te beginnen werden een aantal struiken en bosjes op de oeverwand verwijderd en werden de gaten nu gevuld met een mix van Hemelrijkzand en wat leem. En ziet: de oeverzwaluwen zijn terug. ,,Zeker vijftig tot zestig paartjes", weet Poulussen.  ,,Vooral ‘s avonds is dat een schitterend gezicht. Ook de huis- en boerenzwaluwen vliegen daar dan vlak boven het water, op jacht naar alle beestjes en muggen die er zitten. Het zijn er soms wel 500, echt heel indrukwekkend.”

Dat bevestigt ook parkeigenaar Ton Derks. Hij zwemt er rond die tijd wel eens, als het werk erop zit en het volk naar huis is. Maar zo lang het nog zo koud en nat is, hebben de zwaluwen het Hemelrijk alleen.