Altijd iets vergeten? Met deze tips krijg je een scherper geheugen

Je geheugen trainen, kan dat eigenlijk wel? Jazeker, zegt Jaap Murre, hoogleraar theoretische neuropsychologie aan de Universiteit van Amsterdam, ‘maar niet zoals je een spier traint’. „Met diverse eenvoudig aan te leren technieken kun je je geheugen heel erg verbeteren op specifieke gebieden die voor jou relevant zijn. Zo kun je bepaalde dingen veel beter onthouden. Maar het betekent niet dat álles dan gelijk beter beklijft.”

Uit onderzoek waarbij Murre zelf betrokken was, blijkt dat de meeste mensen al vanaf jonge leeftijd ofwel denken in beeld, of in taal. „Mensen die goed woordjes of verhalen kunnen onthouden, zijn vaak relatief slecht in het onthouden van plaatjes, gezichten of locaties, en andersom.”

Werk je graag met lijstjes, dan doet jouw geheugen het waarschijnlijk beter op taal. Loop je weg met mindmaps, dan onthoud je dingen vermoedelijk meer visueel. Die kennis kun je gebruiken om je geheugen te verbeteren. 

Ook onderstaande tips van Murre kunnen helpen:

1. Maak een geheugenroute
Volgens Murre de simpelste techniek als je veel dingen wilt onthouden. „Gebruik een veelgemaakte reis, bijvoorbeeld van je huis naar je werk of school, en zet in gedachten dingen neer op herkenbare plekken. Moet je bijvoorbeeld nog melk kopen, zet dan in gedachten een pak melk neer bij een bushalte op de route. Als je dat pak ook nog eens omgooit, werkt het nog beter. Door zo’n pad kun je er zeker van zijn dat je alles langsgaat en alles letterlijk op een rijtje hebt.”

2. Wees creatief
Veel mensen herhalen de dingen die ze willen onthouden veel keren, maar de hersens stompen heel snel af, zegt Murre. „Het is bijna altijd beter om er iets creatiefs mee te doen. Dat kan alles zijn wat je te binnen schiet. Visualiseren is vaak goed, en rijm of woordgrapjes werken goed voor hele talige mensen. Ezelsbruggetjes werken ook, dat is niets anders dan structuur aanbrengen in iets wat niet van nature structuur heeft.”

_{De tekst gaat verder onder de opleidingstool.}

3. Associeer
Ben je slecht in het onthouden van getallen? Dan kun je er letters aan toekennen, waarmee je vervolgens een woord maakt. Een 2 wordt bijvoorbeeld een N, omdat die twee ‘poten’ heeft, een 3 wordt een M, een 8 een F, omdat die op elkaar lijken. 3822, MFNN, wordt zo ‘maffe non’ (klinkers tellen niet mee). Een bewezen methode om betekenisloze kennis beter te onthouden, zegt Murre, maar niet de makkelijkste. „Dit is best ingewikkeld om te leren en moeilijk om snel toe te passen.” Niet voor het stampen van geschiedenisjaartallen en telefoonnummers dus, maar voor je pincode kan het handig zijn.

4. Beweeg
Beweging, al is het maar een half uurtje per dag, heeft volgens Murre een positief effect op je cognitie „Zeker in coronatijd is dit belangrijk. In een Frans onderzoek mocht een groep mensen op de bank uitrusten, terwijl anderen een wandeling gingen maken. Bij de mensen die hadden gewandeld, bleek zowel de stemming als de cognitie beter. Voldoende bewegen heeft over het algemeen een positieve invloed op het geheugen. Maar daar zit wel een limiet aan natuurlijk, op een gegeven moment heeft het geen zin meer om méér te bewegen.”

5. Wees sociaal actief
Gemiddeld genomen gaat het geheugen achteruit naarmate we ouder worden, al zijn er ook 90-jarigen bij wie dat totaal niet aan de orde is. Waarom het geheugen van de een sterk aftakelt terwijl de ander er geen enkele last van heeft, is nog niet duidelijk. Wel zijn er dingen die een positief effect hebben op het geheugen. Sociaal actief zijn is daar één van, zegt Murre. „Het is net zo belangrijk als bewegen en een goede manier om die achteruitgang enigszins tegen te gaan.”

Beweging is essentieel voor de gezondheid van onze hersenen, zegt ook brein-expert Erik Scherder. In deze video legt hij uit hoe het zit:

Meer tips om je geheugen te trainen? Bekijk het opleidingenaanbod op Intermediair. Veel cursussen zijn online te volgen. Zie hier het volledige overzicht.