Ben je te streng voor jezelf? ‘Zelfcompassie is echt iets wat je moet oefenen’

Hè, verdomme! Vandaag wéér niet gelukt om die belangrijke mail te sturen naar Anna over die beleidswijziging. Waarom lukt het me nou niet om mijn hoofd erbij te houden? Ik leer het ook nooit. En Anna zal ook wel weer boos zijn. En weer gaan klagen bij de rest van het team. Logisch ook, want dat ís ook irritant van mij. Maar ja, had ik maar niet zo’n minkukel moeten zijn...

We maken allemaal fouten, ook (of: juist) op het werk. De vraag is wat er daarna gebeurt. Kun je het jezelf vergeven, of word je boos op jezelf? Stel dat je inderdaad vergeet om die belangrijke mail te sturen aan Anna, spreek je jezelf dan toe op de manier hierboven? Of praat je meer op de volgende wijze tegen jezelf: ach, wat vervelend dat ik dat vandaag ben vergeten. Niet handig, want nu loopt de boel vertraging op. Maar het was vandaag ook weer beredruk, en het schoot erbij in. Anna zal dat misschien wel even vervelend vinden, maar ook wel begrijpen, gezien de hectiek deze week. Volgende keer wel even anders doen!

Klinkt beter, toch?

Jezelf met een beetje begrip en mededogen bezien, dat is nog best een kunst. We leven in een tijd waarin we vaak hard zijn voor anderen en vaak nóg harder voor onszelf. De innerlijke criticus is onverbiddelijk: we doen het in onze eigen ogen niet snel goed. We spreken onszelf regelmatig toe zoals we dat nooit met een ander zouden doen.

Je kunt leren om minder streng voor jezelf te zijn en wat meer zelfcompassie te hebben. Dat gaat echter niet automatisch. Vaak is de gewoonte om onszelf uit te foeteren zeer diep ingesleten. Compassie is dus echt iets wat je moet oefenen om het onder de knie te krijgen. Het is ook – hou je vast! – een beetje soft. Een oefening uit de metta-meditatie (‘liefdevolle vriendelijkheid’) gaat bijvoorbeeld zo:

Ga zitten op een rustige plek, en keer je aandacht naar binnen.

Maak contact met je gevoel. Hoe voel je je op dit moment?

Stel de vraag: wat kan ik mezelf nu geven? Dit kan van alles zijn: een kop thee, een aai over de bol, een wandeling, chocola.

Wens jezelf iets positiefs toe. Voorbeeld: ik wens mezelf vandaag vriendelijkheid en geduld toe.

Sluit de oefening af door een keer diep adem te halen.

En zo kun je, met het softe compassie-gedoe achter de rug, die situatie rond die mail aan Anna gaan oplossen...

Thijs Launspach is psycholoog en stressexpert. Hij schreef hierover de boeken Fokking druk (2018), Werken met millennials (2019), Werk kan ook uit (2020) en Je bent al genoeg (2022). 

Bekijk hier al onze video’s over werk en carrière: