Een derde van de beroepsbevolking worstelt met gezondheid, wat doen we daaraan?

Een groot deel van de Nederlandse werkenden heeft te maken met een chronische ziekte: op dit moment kampt 3,1 procent van de werknemers met hart- en vaatziekten, 2 procent heeft diabetes, 3,8 procent heeft een maag- of darmstoornis en 4,5 procent heeft een psychische aandoening. Leefstijl speelt deels een rol bij het ontstaan én de behandeling van deze en andere chronische aandoeningen, zoals obesitas, verschillende typen kanker, gewrichtsaandoeningen en bepaalde psychische aandoeningen als chronische stress en depressie. 

Alles bij elkaar is de schatting dat 8,5 miljoen Nederlanders een langdurige ziekte heeft. En dat worden er alleen maar meer, vertelt Noortje Wiezer, principal consultant Gezond Leven bij TNO. ,,Dat komt omdat we bijvoorbeeld diabetes op steeds jongere leeftijd ontwikkelen. Tegelijkertijd leven mensen langer en werken ze dus ook langer.’’

Mensen met een chronische aandoening zijn minder vaak aan het werk dan mensen zonder chronische aandoening. Ook kan een chronische ziekte het moeilijker maken om een werkritme vol te houden en tegelijkertijd de ziekte onder controle te houden.  Dit leidt tot meer verzuim, meer bezoek aan de huisarts, minder baankansen en hogere zorgkosten. 

Wiezer: ,,Verlies van werk of je werk niet goed kunnen doen leidt ook tot persoonlijk leed, tot verlies van kwaliteit van leven. De belangrijkste reden om dit soort programma’s aan te bieden is dan ook daarop gericht. Maar ook voor werkgevers is dit een groeiend probleem, omdat ze waardevolle arbeidskrachten zo lang mogelijk in willen zetten en er nu al een tekort is in veel sectoren.’’

Het goede nieuws: onderzoek toont aan dat een andere leefstijl een positief effect kan hebben. Wiezer: ,,Gezond eten, meer bewegen, gezond leven kan een grote invloed hebben op iemand met een chronische ziekte.’’ Zelfs zoveel dat iemand bijvoorbeeld minder of helemaal niet meer ziek is. Ook zijn medicijnen of operaties effectiever en in sommige gevallen zelfs niet meer nodig. ,,Er zijn al verschillende programma’s waarvoor steeds meer wetenschappelijk bewijs komt dat ze werken. Deze willen we aanpassen aan het werk van mensen, daar brengen we namelijk het grootste deel van onze dag door.’’ 

Je leefstijl veranderen is  namelijk niet makkelijk - júist niet op de werkvloer. Zo is een dieet of fysiotherapie soms moeilijk te combineren met zwaar werk of nachtdiensten. TNO heeft onderzocht of leefstijlprogramma’s aangepast kunnen worden voor op het werk. Zo maakten ze een programma voor een groep werknemers met diabetes type 2 die ploegendiensten draaien. Wiezer: ,,Een bedrijfsarts, fysiotherapeut en diëtist kennen de werksituatie. Samen met hen konden we daarom een aangepast plan maken voor deze werknemers dat wél past in hun werk.’’

De resultaten zijn vooralsnog positief. TNO en een groep experts richt zich daarom op het programma ‘leefstijlgeneeskunde@work’, een onderdeel van het platform Lifestyle4Health. De komende tien jaar willen ze de impact van leefstijlgerelateerde ziekten halveren. ,,Daarvoor is de hulp nodig van arbodiensten, de ‘gewone’ zorg, bedrijfsartsen, verzekeraars en werkgevers.’’ 

Wel zijn er een paar grote vragen die nog beantwoord moeten worden. Want misschien wíl niet iedereen op zijn werk gezond eten, of dat een baas van een ziekte weet omdat het misschien meeweegt bij contractverlenging. Wiezer: ,,Sommige mensen hebben de reële angst dat hun chronische aandoening invloed heeft op hun contractverlening. De werkcultuur moet zo zijn dat het bespreekbaar wordt. Het zal dus niet meteen in alle bedrijven passen, maar uiteindelijk is dat wel het doel. Daarnaast zullen deze programma’s alleen werken als ze honderd procent vrijwillig zijn en de privacy wordt gewaarborgd. Binnen deze eerste onderzoeken kijken we ook hoe dat het beste te regelen is. ’’ 

Fietsen naar werk is al gezond. Deze man doet er nog een schepje bovenop en rent een deel van route met zijn fiets aan de hand.