Niemand wil ontslagen worden. Toch gebeurt het vaak, omdat bedrijven moeten bezuinigen, de functie wordt opgeheven of omdat de werknemer niet goed functioneert. ,,Veel mensen denken dat het ontslag vastligt als de vaststellingsovereenkomst voor hen ligt’’, zegt William Seijbel, advocaat arbeidsrecht bij Hanze Advocaat. ,,Zonde, want er is vaak nog ruimte om te onderhandelen. Alleen te weinig mensen weten dat.”

Zo weet bijvoorbeeld 30 procent van de 2000 ondervraagden in het ARAG-onderzoek niet dat hij recht heeft op een transitievergoeding na een ontslag. Dertien procent kent de ontslagregels in de eigen arbeidsovereenkomst niet. 

Ook weet 14 procent niet dat ze na een ontslag recht hebben op een WW-uitkering, mits je in de laatste 36 weken voor je werkloos werd minstens 26 weken hebt gewerkt. Bij jongeren onder de 24 jaar is zelfs een kwart van de werkenden niet op de hoogte. ,,Je leert meestal pas in de praktijk welke rechten je hebt als je ontslagen wordt’’, weet arbeidsjurist Hanneke Boesveld van ARAG.

De transitievergoeding is oorspronkelijk bedoeld voor bijscholing in de transitie van werk naar ander werk. Al wordt de vergoeding meestal gebruikt als financieel hulpmiddel, zodat de ontslagen werknemer de periode zonder werk kan overbruggen. ,,Een goede werkgever zal je wijzen op het bestaan van de transitievergoeding als hij je wil ontslaan’’, vertelt Boesveld. ,,Maar werkgevers zijn ook maar mensen. Er zijn zoveel regels rondom ontslagrecht. En hij kan niet alles weten.’’

Wie ontslagen wordt en onzeker is over zijn rechten, kan een juridisch specialist om hulp vragen. Uit het onderzoek van ARAG blijkt dat ongeveer de helft (49 procent) van de werknemers hulp inschakelt. ,,Mensen denken vaak dat het uitloopt op een conflict als je een juridisch expert inschakelt, maar dat is helemaal niet het geval’’, zegt Boesveld. ,,Als je niet weet wat je rechten zijn, dan kan je hier ook geen gebruik van maken. En informeren kan nooit kwaad.’’ 

Volgens arbeidsrechtadvocaat Seijbel gaan bedrijven er vanuit dat werknemers willen onderhandelen na ontslag. ,,Ze laten er ruimte voor vrij in de vaststellingsovereenkomst, zodat het contract netjes beëindigd wordt.’’

En alhoewel het soms spannend is om te onderhandelen, sta je meestal wel in een vrij stevige positie, zegt  Seijbel. ,,In Nederland is het niet makkelijk om iemand te ontslaan. Als het gaat om slecht functioneren moet de werkgever dit met een dossier kunnen aantonen bij de rechter.’’ 

_{De tekst gaat hieronder verder.}

Als de werkgever onvoldoende bewijs presenteert, gaat de rechter niet akkoord met het ontslag. ,,Daarnaast is zo’n procedure vrij duur. Dan kan de werkgever het geld beter als extra ontslagvergoeding uitbetalen of investeren in je opleiding. Vooral als de uitkomst van de zaak toch is dat hij je in dienst moet houden.” 

Ook belangrijk om te weten: je hoeft niet akkoord te gaan met je ontslag. In theorie mag je gewoon iedere dag naar je werk blijven komen. Al zal dit misschien de werksfeer niet ten goede komen. 

Boesveld drukt ontslagen werknemers op het hart om geen overhaaste beslissingen te nemen. ,,Denk goed na over je volgende stap en laat je zo goed mogelijk informeren. Zo hou je zelf de regie in handen.’’ Heb je een volgende baan gevonden, check dan direct welke ontslagregels daar voor jou van toepassing zijn. ,,Bij elk soort contract heb je verschillende rechten. Ook als het een tijdelijke of een oproepcontract is.’’

Zo moet je bij een tijdelijk contract van zes maanden of langer minimaal een maand van te voren weten of deze verlengd wordt. Als de werkgever je niet of niet op tijd informeert, moet hij een compensatie betalen die kan oplopen tot een maand salaris. Boesveld: ,,Al moet je dit recht wel kennen om er gebruik van te maken. Je wordt pas echt beschermd als je weet welke regels er bestaan.’’

Bekijk hier al onze video’s over werk en carrière: