Met knikkende knieën naar je beoordelingsgesprek? ‘Draai het eens om’

1. Ontdek hoe jij je werk beleeft
Hatzmann: ,,Hoe sta je er op dit moment voor als het gaat om de balans tussen werk en privé? En bespreek je dat weleens met je manager? In veel bedrijven wordt bij de jaarlijkse functioneringsgesprekken vooral feedback gegeven. Van verschillende mensen hoorde ik terug dat ze soms niet eens wisten waar het gesprek precies over zou gaan. Met knikkende knietjes stapten ze het kantoor van de leidinggevende in. Naar hun eigen visie werd amper gevraagd.

,,Terwijl uit onderzoek van het bedrijf Effectory - in 2018 onder 23.000 medewerkers - bleek dat 52 procent van de medewerkers autonomie mist op het werk. Dat is zo jammer. Daarom raad ik iedereen aan zelf te reflecteren. Wie niet lekker in een baan zit, heeft vaak de neiging elders te solliciteren. Dat is lang niet altijd slim, want bij een andere organisatie kun je weer tegen dezelfde problemen aanlopen.’’

2. Zoek je motivatiekicks en motivatiekillers
,,Voor mijn boek Houd je feedback! heb ik de zogeheten Job Reflector gemaakt. Je moet het zien als een soort apk-rapport met 38 vragen over je werkplezier. Zo kun je ontdekken waar de onvrede zit. Ben je tevreden met je salaris, wat vind je van de sfeer op de werkvloer, hoe is het contact met je manager en klopt de balans tussen werk en privé?’’ 

_{De tekst gaat verder onder de foto.}

,,In die Job Reflector kun je ook ontdekken waar je wél motivatie van krijgt. Dat kan zitten in de hoeveelheid waardering, het hebben van voldoende uitdaging of in het gevoel succesvol bezig te zijn. Ik raad mensen aan een overzicht te maken van tien van hun deeltaken. Geef die allemaal een cijfer, zodat in één oogopslag duidelijk wordt waar je meer en minder plezier in hebt. Dat onderzoeken en bespreken is heel zinnig. Al kan deze apk er natuurlijk ook voor zorgen dat je alsnog je geluk elders gaat beproeven.’’

3. Onderzoek welke veranderingen er gaande zijn
,,Je kunt aangenomen worden voor bepaalde taken en toch twee maanden later totaal iets anders doen. De meeste bedrijven zijn continu in ontwikkeling. Als je weet wat jou motiveert en wat niet, onderzoek dan wat er allemaal gebeurt bij jouw werkgever. Zijn er nieuwe taken die jij naar je toe kunt trekken of zou je op een andere afdeling willen werken? Schrijf het op.’’

4. Initieer zelf het gesprek
,,Met alle informatie die je via de eerste stappen hebt verzameld, ga je naar je leidinggevende. Bespreek dit niet zomaar tussendoor, want dan is er te weinig aandacht voor. Nodig hem of haar uit voor een goed gesprek. Een ontspannen sfeer ontstaat sneller tijdens een wandeling of een lunch buiten de deur (als dat weer kan). Geef in die uitnodiging meteen kort en zo helder mogelijk aan waar je het over wilt hebben. Zeg daarbij dat je wil reflecteren op je werkgeluk. Vraag de ander vervolgens naar zijn of haar punten om in te brengen.’’ 

,,Natuurlijk is het spannend om zoiets te initiëren, maar bedenk dat je leidinggevende ook baat heeft bij dit gesprek. Nagenoeg alle werkgevers zijn op zoek naar gedreven en gelukkige werknemers. Zij willen niet dat talentvolle medewerkers een baan zoeken of uitvallen met een burn-out, omdat ze al langer over hun grenzen gaan.’’

5. Wees concreet
,,Zorg ervoor dat je expliciet je wensen duidelijk maakt. Mensen blijven al snel hangen in holle zinnen zoals ‘ik wil mezelf ontwikkelen’. Maar dat zegt niets. Liever spreek je over de taken binnen het bedrijf en welke jij erbij zou willen doen, de dingen je juist niet meer wil doen of dat je bijvoorbeeld minder in het weekend wil werken. Benoem vooral de motiverende en demotiverende factoren van je werk.’’ 

,,Als het over ontwikkeling gaat, hebben leidinggevenden nogal eens de neiging enkel te praten over mogelijke cursussen of opleiding. Natuurlijk kan dat iemand verder brengen, maar voldoening halen mensen uit het werk zelf. Dat moet de kern zijn van dit omgekeerde functioneringsgesprek. Als jij vervolgens je punten hebt ingebracht, vraag dan de leidinggevende om zijn of haar reflectie.’’

6. Vat regelmatig samen
,,Luister naar wat die ander zegt en vraag hem of haar actief om suggesties. Loop daarna samen het gesprek door en stel vast wat er mogelijk is en wat niet. Bepaal ook op welke termijn iets kan. Niet alles kan immers direct. Belangrijk is dat je aan het einde van het gesprek een vervolgafspraak maakt. En dat je zelf een korte samenvatting maakt en naar de ander stuurt. Dan zijn het namelijk niet alleen voornemens, maar heb je later iets om op terug te grijpen.

,,Denk eraan om aan het eind van jouw gesprek te vragen hoe je manager er zelf op terugkijkt. Voor hem of haar is het ook iets nieuws namelijk. Dat omgekeerde functioneringsgesprek kun je gerust een paar keer per jaar doen, want je zal zien dat daardoor het werkplezier toeneemt en jij eindbaas wordt over je werkgeluk.’’

- Houd je feedback! van Evert Hatzmann is verschenen bij S2 Uitgevers.

Dit artikel is eerder verschenen op 24 maart 2021.

Bekijk hier al onze video’s over werk en carrière: