Vier op de vijf technische bedrijven maakt zich zorgen: ‘Duizenden nieuwe vakmensen nodig’

Steeds meer werkgevers weten niet meer hoe ze hun openstaande vacatures moeten invullen. Al jaren is er in de techniek een groot tekort aan goede vakmensen. De verduurzaming van woningen en de energietransitie vragen om nog meer personeel, waardoor de tekorten alleen maar verder oplopen.

Bijna 80 procent van de technische bedrijven ziet de toekomst niet rooskleurig in. Ze verwachten de komende vijf jaar een tekort te hebben aan goede technici. En 75 procent van de werkgevers kon de afgelopen vijf jaar ook al moeilijk aan voldoende personeel komen. Dat blijkt uit de TechBarometer van technisch opleider ROVC onder bijna 1400 cursisten en ruim 700 werkgevers. Voor het vijfde jaar op rij brengt ROVC dit onderzoek naar de omzet, arbeidsmarkt en trends in de techniek uit. 

De cijfers uit het onderzoek laten ook zien dat ruim 30 procent van de openstaande vacatures pas na een half jaar wordt ingevuld. Bij 11 procent van de vacatures duurt dit zelfs meer dan een jaar.

Marc Hendriks van ROVC had deze uitkomsten wel aan zien komen. ,,We zien een toename van de tekorten. Maar dat is de afgelopen jaren niet anders geweest. De verwachting is ook niet dat dit over twee jaar veranderd is.” Technische bedrijven maken zich wel in toenemende mate zorgen, ziet Hendriks. ,,Over het algemeen zijn technische vakmensen heel nuchter, die zitten niet zo snel met de handen in het haar. Maar de situatie is wel alarmerend. Technische bedrijven krijgen veel mooie opdrachten, maar kunnen niet genoeg mensen vinden om die te realiseren.” Dat zorgt onder meer voor een hogere werkdruk in de techniek, zegt Hendriks.

Werkgevers zetten alles op alles om nieuwe mensen te vinden en op te leiden, maar de pogingen zetten tot nu toe onvoldoende zoden aan de dijk, ziet Doekle Terpstra, voorzitter van Techniek Nederland. En dat baart hem al jaren zorgen. ,,We zijn als land meer dan ooit afhankelijk van goede technische mensen. Om de energietransitie mogelijk te maken, hebben we duizenden nieuwe vakmensen nodig. Tegelijkertijd zit een grote groep technici tegen de pensioenleeftijd aan, die zullen uitstromen. Dus het gat lijkt eerder groter te worden dan kleiner.” 

Uit het onderzoek van ROVC blijkt dat 55 procent van de technische bedrijven denkt dat de tekorten de concurrentiepositie van Nederland onder druk zullen zetten. Hendriks verwacht echter niet dat het zo’n vaart zal lopen. ,,We hebben een heel mooi innovatieklimaat, dat versterkt onze positie juist. Het is wel waar dat die iets onder druk is komen te staan. Maar als je naar de energietransitie kijkt, dan lopen we daarin voorop.” 

Maar om voorop te blijven lopen is nieuwe aanwas nodig. Een oplossing wordt gezocht in het onderwijs. Ruim 80 procent van de bedrijven uit het onderzoek van ROVC vindt dat techniekles verplicht moet worden op middelbare scholen. 86 procent vindt dat dit al op de basisschool aan de orde moet komen. Hendriks: ,,Kinderen leren op de basisschool over het leven om hen heen. Techniek hoort daar ook bij. Het is de stoel waarop je zit, de verwarming in de klas en de tablet waar je spelletjes op speelt.” 

Terpstra beaamt dat volledig. Hij vindt ook dat scholen niet vroeg genoeg kunnen beginnen met techniekles. ,,Hoe eerder kinderen in aanraking komen met techniek, hoe beter. Dit is de gelegenheid om hen nieuwsgierig te maken naar de sector.” Nu gebeurt dat veel te laat, vindt Terpstra. ,,Als jongeren voor een studiekeuze staan, hebben ze hun mening vaak al gevormd over de techniek. Werken in deze sector zou volgens hen vies en zwaar zijn en weinig betalen, dat beeld klopt niet. Bijna alle technici lopen tegenwoordig met computers rond.” 

Voor ouders is ook een rol weggelegd om de sector aantrekkelijker te maken, zegt Terpstra. ,,Ze denken dat het hoogst haalbare het best is voor hun kind en dat praktijkgericht onderwijs niet goed genoeg is. Maar daarmee doen ze hun kinderen en de maatschappij tekort.” 

Hendriks ziet ook dat de jongeren van nu veel sneller voor bedrijfsgerichte en economische studies kiezen. ,,Dat komt denk ik door het beeld dat de techniek alleen iets voor praktisch opgeleiden is, maar dat is absoluut niet zo. En het zit zelfs zo: als je een technische studie hebt gedaan en je bent gemotiveerd, dan kun je direct na je opleiding een baan vinden waarmee je een zelfstandig leven kunt leiden.” 

Terpstra raadt zelfs af om jezelf nu te laten opleiden voor een standaard kantoorbaan. ,,Als je voor een ‘stropdasberoep’ kiest, sla je de plank compleet mis. In de techniek heb je juist werkgarantie en hele goede arbeidsvoorwaarden.” 

Bekijk hier al onze video’s over werk en carrière: