Zelfs bij Samsung willen ze dat we (ook) echt met elkaar praten op het werk

Michiel Dijkman is hoofd maatschappelijk verantwoord ondernemen bij Samsung Benelux. Een belangrijk onderdeel van zijn werk is praten met mensen. ,,In hetzelfde werkveld, maar ook bij de overheid of in het onderwijs. Veel verschillende mensen met een heel ander referentiekader. Dan is smalltalk een fijn middel om het contact te beginnen voor je aan het bespreken van zaken toekomt.’’

Smalltalk komt ook goed van pas op spannende momenten. ,,Ook al praat ik veel met mensen, een gesprek met een belangrijk iemand - de directeur - is niet niks. Smalltalk kan je helpen. Als ik een werkruimte van iemand binnenstap, kijk ik altijd om me heen. Hangt er een schilderij of staat er een foto van het gezin op het bureau? Je kan erop rekenen dat iemand daar trots op is en er graag over praat. Als ik erover begin is het ijs meestal gelijk gebroken.’’

Een nuttige kunst dus, over koetjes en kalfjes kunnen praten. Maar smalltalk dreigt uit te sterven, ziet Dijkman. ,,Tegenwoordig communiceren we steeds minder in het echt met elkaar. We mailen en appen steeds meer. Zelfs bellen wordt al iets bijzonders. Laat staan praten ‘in het echt’. Zonde, wat mij betreft.’’

(De tekst gaat verder onder de foto.)

Maar wacht even: Samsung, is dat bedrijf juist niet een van de redenen dat we tegenwoordig massaal via schermpjes met elkaar kletsen? Ondanks hun moderne koopwaar vindt de techgigant ouderwets face-to-face contact heel belangrijk, aldus Dijkman. ,,Technologie biedt ons nieuwe mogelijkheden, maar dat levert de nieuwe generatie ook een probleem op. Ze zijn niet meer gewend om anders te communiceren dan via app en mail. We doen hier als bedrijf zelf onderzoek naar. Zelfs het contact met familie en vrienden verloopt bij 80 procent via app of een andere berichtendienst. ’’

Hij ziet het gebeuren op de werkvloer bij zijn jongere collega’s ,,We doen of dit soort sociale vaardigheden vanzelfsprekend zijn, maar dat is niet zo. Als je als je opgroeit nooit belt, begrijp ik dat het eng is als je dat op je werk wel opeens moet doen. Beginnen met je loopbaan is al spannend genoeg, dit maakt het alleen maar lastiger.’’ 

Niet alleen de nieuwe generatie heeft last van het gebrek aan ‘echt’ contact. ,,Digitale vormen van communicatie kunnen heel efficiënt zijn, maar zijn dat niet in elke situatie. Honderden mailtjes krijg ik iedere dag. Die allemaal beantwoorden kost ontzettend veel tijd.  Even naar iemand toelopen of bellen is vaak sneller en effectiever. Dan kan je in een half uurtje doornemen waar je anders uren aan kwijt was geweest.’’

En mail en app zijn misschien lekker direct, maar dat kan ook nadelen hebben voor de werksfeer. ,,Alleen maar functioneel en serieus met elkaar communiceren kan irritaties opleveren. Je ziet de persoon niet voor je en hoort hem of haar niet spreken. Dan kan je makkelijk iets verkeerd opvatten. Maar als je in het echt met elkaar praat, begrijp je beter hoe iemand iets bedoelt.’’ 

Door persoonlijk contact ontstaat bovendien een waardevolle band. ,,In het echt praat je weleens over het gezin, of hobby's. Als je elkaar zo leert kennen, kan je ook meer van elkaar hebben. Zie smalltalk als de smeerolie om het werk soepel te laten verlopen.’’

Samsung maakt wel de middelen om digitaal te communiceren, maar je hoeft ze van het bedrijf niet aan je hand vastgeplakt te hebben, aldus Dijkman. ,,Ook wij vinden dat je af en toe je telefoon weg moet leggen. Binnen het bedrijf hebben wij afgesproken dat we bij vergaderingen de smartphone er niet bij mogen pakken.’’

Het bedrijf probeert face-to-face contact tussen werknemers te bevorderen. ,,We hebben een maandelijkse lunch waarbij iedereen een nummertje trekt. Dat bepaalt naast wie je aan tafel terechtkomt.’’ Alle afdelingen worden op die manier door elkaar gehusseld. ,,Zo praat je weer eens met iemand anders dan je directe collega’s. Nuttig ook, want uit dat soort gesprekken komen de beste creatieve ideeën.’’

Wil je ook met iedereen een gesprek aan kunnen knopen? Dit zijn Michiels tips om je smalltalkkunsten op te schroeven:

Op het werk is smalltalk meestal niet zomaar smalltalk. Je hebt er belang bij de banden met je gesprekspartner aan te halen en misschien wil je wel iets van hem of haar gedaan krijgen. Aan een praatje over het weer zul je je geen buil vallen, maar - tenzij je zonnepanelen verkoopt - is het waarschijnlijk niet het meest effectieve onderwerp om mee te openen. ,,Spits het toe op iemands privéleven. Als het zakelijke onderwerp dat ik wil bespreken het maken van innovatieve huizen is, dan begin ik door te vragen waar hij eigenlijk woont, en hoe zijn huis bevalt.’’ 

Smalltalk is pas echt geslaagd als er een klik ontstaat tussen jou en je gesprekspartner. ,,Een klein dingetje kan een groot verschil maken. Vaak zit het in overeenkomsten. Misschien houd je allebei van klassieke muziek, of ben je beiden onlangs getrouwd.’’ Die klik kun je niet afdwingen, maar je kan wel je huiswerk doen. ,,Tegenwoordig is iedereen op te zoeken.’’ Kijk naar opvallende gebeurtenissen, zoals een verhuizing, of hobby's die hij of zij heeft. ,,Is iemand gek van wielrennen, dan zou ik nu zeker beginnen over de uitslag van de Tour de France.’’ Of hun interesses ook de jouwe zijn, maakt niet uit. ,,Ik ben geen voetbalfan, maar het is nu eenmaal erg populair bij veel mensen. Dus zorg ik dat ik genoeg op de hoogte blijf om er een beetje over mee te kunnen praten.’’

Ook in het geval van smalltalk baart oefening kunst. ,,Het is net als spreken voor een groep. Doodeng als het de eerste keer is, maar naarmate je het vaker doet gaat het steeds makkelijker.’’ Wil je de drempel voor jezelf verlagen, knoop dan eens een praatje met iemand aan buiten werk om. ,,Op vakantie is een goed moment. Er zijn geen gevolgen als het mislukt, je hebt de tijd en als je ontspannen op het strand ligt gaat het een stuk makkelijker.’’ Landgenoten zijn ideaal oefenmateriaal. ,,Zie je dat iemand een Nederlands boekje aan het lezen is, maak er dan een opmerking over. Daar kunnen erg leuke gesprekken uit voortkomen.’’ Maar schuw ook de lokale bevolking niet. ,,Ik reis bijvoorbeeld veel door Azië. Veel jongeren daar willen graag hun Engels oefenen met een buitenlander en staan daarom zeer open voor een praatje.’’

Niet alleen belangrijk om te onthouden op vakantie maar ook op de werkvloer: Nederlanders zijn bijzonder recht voor z'n raap, vindt men in het buitenland. ,,Dat directe wat hier gewoon is kan mensen uit andere culturen echt afschrikken. Ons hoofdkantoor staat in Zuid-Korea, daar staan ze heel anders in zakelijke besprekingen. Je moet elkaar eerst vertrouwen voor je zaken doet. Dat bereik je met smalltalk.’’ Wees wel voorzichtig als je het gesprek aanknoopt. ,,In Nederland zijn we wel wat gewend en kan je best over een mogelijk controversieel onderwerp als politiek beginnen, maar in Korea moet je echt dat niet doen. Vermijd voor de zekerheid onderwerpen die kunnen leiden tot een stevige discussie.’’  

Goed kunnen netwerken is een nuttige vaardigheid, maar hoe doe je dat? Coach Charlotte van 't Wout weet raad:

Lees de beste artikelen op het gebied van werk en carrière via onze wekelijkse nieuwsbrief!