Lancering ruimtetelescoop James Webb wéér uitgesteld: nu op eerste kerstdag

Het gaat om het tweede uitstel in korte tijd. Eigenlijk had de lancering woensdag moeten plaatsvinden, maar door technische problemen werd dit naar vrijdag verplaatst. Volgens de huidige planning gaat James Webb zaterdag 25 december tussen 13.20 en 13.52 uur (Nederlandse tijd) de lucht in. 

Donderdagavond kijkt het lanceerteam naar de nieuwe weersverwachtingen. Als die opnieuw ongunstig zijn, kan de lancering van James Webb weer worden verschoven.

James Webb moet de opvolger worden van de beroemde Hubble-ruimtetelescoop. De nieuwe telescoop is groter en scherper en moet daardoor dingen kunnen zien die Hubble nooit heeft ontdekt. De Webb gaat alle fases van de kosmische geschiedenis bestuderen, waaronder sporen van het begin van het universum: de oerknal. 

^{Tekst gaat verder onder de afbeelding.}

Het apparaat is de eerste dat in staat is om het vroegste sterrenstelsel waar te nemen - misschien zelfs enkele van de allereerste exploderende sterren. Deze ontstonden zo’n 13,5 miljard jaar geleden. Het uv-licht dat door die objecten wordt uitgezonden verandert door de uitdijing van het universum van uv naar infraroodlicht. Dat komt omdat de lichtgolven feitelijk ‘uitgerekt’ worden, omdat de bronnen van het licht zich van ons af bewegen. Webb is zo ontworpen dat het dit licht met een zeer hoge resolutie en gevoeligheid kan waarnemen - hoger dan ieder apparaat tot dusver.

James Webb gaat daarnaast op zoek naar planeten waar leven mogelijk is. Daartoe observeert de telescoop planeten die zich in de 'leefbare’ zone van hun zon bevinden. Dat is het gebied waar planeten in theorie vloeibaar water op hun oppervlakte kunnen hebben. De Webb kan bepalen of en waar tekenen van leefbaarheid aanwezigheid zijn.

^{Tekst gaat verder onder de afbeelding.}

De telescoop wordt in een baan om de zon gebracht, tussen die van de aarde en van mars, op een afstand van ongeveer 1,5 miljoen kilometer van de zon. Het apparaat is ongeveer zo groot als een tennisbaan, en moet daarom opgevouwen worden voor de lancering - anders past hij niet in de raket, de Ariane 5. Zo is de spiegel van de telescoop in achttien achthoeken verdeeld, die uitgevouwen kunnen worden. 

Als het vehikel eenmaal in de ruimte is, dan worden de onderdelen uitgevouwen. ‘Zoals gigantische hightech origami', aldus Nasa. Dat proces zal ongeveer twee weken duren.

De lancering van James Webb heeft lang op zich laten wachten. De telescoop is sinds 1996 in ontwikkeling. Nasa had hem al in 2011 willen lanceren. Maar elke keer was er een technisch probleem dat om uitstel vroeg, van losse schroeven tot het gebruik van een verkeerd oplosmiddel bij het reinigen van onderdelen. Dus ook in 2013, 2018, 2019, mei 2020 en voorjaar 2021 ging er een streep door de geplande lancering.

In totaal heeft de Webb ongeveer 8 miljard euro gekost.  Het is de bedoeling dat de telescoop vanaf juni 2022 operationeel is. 

Bekijk onze meest bekeken nieuwsvideo’s in onderstaande playlist: