De lancering vond vandaag plaats in Frans-Guyana, op de Europese ruimtebasis Kourou. De telescoop is nu op weg naar zijn nieuwe werkplek, op 1,5 miljoen kilometer afstand van de aarde. Daar moet hij over ongeveer een maand aankomen. 

De telescoop is gebouwd door de ruimtevaartorganisaties van Europa (ESA), de Verenigde Staten (NASA) en Canada (CSA). Vanuit Nederland zijn ook de Universiteit Leiden, onderzoeksinstituut TNO en wetenschappelijk bureau NOVA-OIR bij de ruimtetelescoop betrokken.

Aan de James Webb is lange tijd gewerkt. De ontwikkeling begon in 1996 en het was eerst de bedoeling dat hij al in 2007 zou worden gelanceerd. Het vertrek is echter meerdere keren uitgesteld vanwege technische problemen, van losse schroeven tot het gebruik van een verkeerd oplosmiddel bij het reinigen van onderdelen. Ook in 2013, 2018, 2019, mei 2020 én in het voorjaar van 2021 vanwege corona ging er een streep door de geplande lancering, terwijl de kosten bleven oplopen. Critici noemden de telescoop ook wel ‘de duurste astronomische gok ooit’. Het project kost in totaal ongeveer 8 miljard euro.

Ondanks alle tegenslag en kosten regent het superlatieven bij de ruimtetelescoop James Webb. De een noemt het een kroonjuweel van de astronomie, de ander spreekt van een ‘nieuw oog aan de hemel’. Met de James Webb, honderd maal sterker dan zijn voorganger Hubble, kan de mensheid verder dan ooit in het heelal en zijn ontstaansgeschiedenis kijken.

,,De belofte van de Webb is niet om te ontdekken wat we verwachten, maar om ontdekkingen te doen over het heelal waar we ons nu nog geen voorstelling van kunnen maken”, zei Bill Nelson, het hoofd van NASA, na afloop van de lancering. ,,Ik kan niet wachten om te zien wat hij aan het licht zal brengen!”

De telescoop is vernoemd naar de tweede directeur in de geschiedenis van NASA, James Edwin Webb. Onder zijn leiding beleefde de organisatie van 1961 tot 1968 de eerste hoogtijdagen van de Amerikaanse ruimtevaart. De hoop en verwachting is dat hij de prestaties van Hubble overtreft. 

Voorganger Hubble werd in april 1990 gelanceerd en draait daarmee al meer dan 31 jaar in een baan rond de aarde, op een hoogte van ruim 500 kilometer. Hij onderzocht onder meer afgelegen sterrenstelsels, waardoor wetenschappers een beter beeld hebben gekregen van het ontstaan van het heelal. Ook maakte hij bekende foto’s van verre nevels. De Hubble kreeg in 2009 zijn laatste onderhoudsbeurt. De instrumenten aan boord haperen de laatste tijd en het is niet bekend hoelang ze het nog volhouden. Ergens in de komende tien jaar kan de Hubble uit zijn baan om de aarde zakken. Daarna verdwijnt hij in de dampkring.

Technici van de James Webb gaan ervan uit dat James Webb minstens vijf jaar en mogelijk tien jaar prima zijn werk kan doen. Het wachten is nu op de eerste resultaten. De eerste beelden en gegevens worden volgend jaar zomer verwacht.

Bekijk onze meest bekeken nieuwsvideo’s in onderstaande playlist: