Dierlijke bedrijvigheid zorgt nogal eens voor verrassingen in de tuin

Sommige onkruiden komen mee als verstekeling van tuincentra en kwekerijen. Levermos is zo’n illegale immigrant, en ook dat gehate kleine veldkersje dat het hele jaar lijkt te bloeien en dat bij de minste aanraking zijn zaden meters ver lanceert. Andere planten lijken uit het niets op te duiken. Niemand heeft ze ooit geplant of gezaaid en plotseling staat daar een volkomen onbekende plant in de tuin, als een botanische surprise.

Doornappels komen vanuit het niets tussen de sperziebonen, en geestverruimende hennepplanten staan plotseling in de volière van de zebravinken. Het muurleeuwenbekje verschijnt spontaan in de verweerde voegen van een muur en opiumpapavers ontkiemen onuitgenodigd onder de vlinderstruik.

Waar komen die planten vandaan? Vaak zijn het dieren die plantenzaden verspreiden: vogels eten bessen van vlier, meidoorn en lijsterbes en poepen de zaden kilometers verder weer uit. Soms zijn deze struiken welkom, maar als je ze liever niet in de tuin hebt kun je ze beter bijtijds uittrekken. Als je een vlier langer dan een jaar in een stapelmuur laat groeien moet je het muurtje afbreken om de struik er weer uit te krijgen. Want als je gaat trekken komt de hele muur mee.

Een andere plant die door vogels wordt verspreid is de karmozijnbes, een statige, bijna manshoge plant met witte bloemaren in de zomer en donkerpaarse, bijna zwarte bessen in de herfst. Dit is het pokeweed uit de USA dat in het lied Poke Salad Annie in de uitvoering van Elvis Presley wereldberoemd is geworden.

Probeer die poke salad trouwens maar niet na te maken, je krijgt er geheid buikloop van. Maar de karmozijnbes is als tuinplant een echte blikvanger.

Sommige plantenzaden zijn voorzien van een ‘mierenbroodje’, een zoet aanhangsel waar mieren verzot op zijn. Die worden door de plant als verspreiders ingeschakeld en slepen zich een ongeluk met zaden van muurleeuwenbek, kerstroos en sneeuwroem. Andere zaden sluimeren honderden jaren in de grond voordat ze door onze tuinactiviteiten tot leven worden gewekt. Zo’n plant is het vingerhoedskruid, waarvan het zaad meestal in de tuin aanwezig was voordat wij begonnen met tuinieren, maar dat nooit ontkiemde omdat het te diep in de grond begraven lag.