Woningbouw valt hard terug door hogere rentes en stikstoftegenvaller

De totale bouwproductie, waarbij bijvoorbeeld ook verbouwingen en wegenbouw meetellen, daalt dit jaar naar verwachting met 1,5 procent. In 2024 volgt in de basisraming van het EIB nog eens 2 procent krimp. Naast nieuwbouwwoningen loopt ook het aantal opgeleverde utiliteitsgebouwen hard terug. Dat zijn alle panden die niet als woning worden gebruikt, zoals scholen, kantoren, fabrieken of winkels.

Onderzoekers van het EIB spreken van een ‘keerpunt’, dat voor een groot deel samenhangt met de Russische inval in Oekraïne. Die zorgde voor fikse prijsstijgingen voor brandstoffen en bouwmaterialen, zoals hout en staal. De onzekerheid leidde zo ook tot hogere rentes. Duurdere leningen maken ook investeringen in vastgoed minder aantrekkelijk. Alleen het verbouwen en herstellen van woningen en gebouwen is de komende jaren nog een groeimarkt, omdat er meer geld naar verduurzaming gaat.

Eerder wezen onder andere makelaarsvereniging NVM en vastgoedadviseur CBRE op het bijkomende effect van lagere huizenprijzen. Nu woningen in waarde dalen terwijl de kosten voor bouwbedrijven oplopen, steken beleggers waarschijnlijk minder geld in nieuwbouw, waarschuwden ze.

Vorig jaar groeide de bouw nog wel dankzij de extra bouwvergunningen die een jaar eerder werden afgegeven. Maar volgens het EIB was de toename veel geringer dan verwacht. Hierbij speelde mee dat gemeenten minder vergunningen afgaven voor bouwprojecten. Dat komt door een tekort aan geschikte bouwlocaties, maar ook doordat gemeenten te weinig ambtenaren lijken te hebben om alle vergunningsaanvragen te behandelen. Daarnaast maakte de rechter in november een einde aan de vrijstelling waarmee bouwprojecten automatisch toestemming kregen om stikstof uit te stoten, wat de bouw extra vertraging opleverde.

De nieuwe vooruitzichten zijn slecht nieuws voor minister Hugo de Jonge voor Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening. Om het woningtekort op te lossen wil hij dat er jaarlijks 100.000 nieuwe woningen in Nederland bij komen. Dit en volgend jaar blijft het aantal reguliere nieuwe woningen waarschijnlijk steken op 70.000, verwacht het EIB.

,,Als we er met zijn allen de schouders onder zetten hoeft de nieuwbouw niet terug te vallen”, zegt voorzitter Martin van Rijn van woningcorporatiekoepel Aedes. De corporaties staan volgens hem klaar om hun nieuwbouwproductie te verhogen. ,,Als er betaalbare bouwgrond is en er geschikte locaties zijn, kunnen wij aan de slag.”

,,Locaties zijn vaak de bottleneck en dat hangt samen met de grondprijs. Het is woningcrisis, de urgentie is hoog, het kan niet zo zijn dat bouwlocaties ongebruikt blijven liggen omdat er nu even wat minder rendement te behalen is”, zegt Van Rijn over de situatie. ,,Wat mij betreft mag de minister ook daar meer regie op nemen. Soms kunnen dingen, simpelweg omdat het moet. Wie nu niet wil bouwen, laat zijn beurt voorbijgaan, woningcorporaties zitten te springen om die locaties. We mogen al die mensen die geen betaalbaar huis kunnen vinden niet in de kou laten staan.”

Woningcorporaties hebben eerder de handtekening gezet om de komende jaren 250.000 sociale huurwoningen en 50.000 middenhuurwoningen te bouwen. ,,Natuurlijk weet ik dat er nog van alles geregeld moet worden voordat die woningen er staan en dat het tij even tegenzit. Maar we mogen ons daardoor niet uit het veld laten slaan”, aldus Van Rijn.

Kijk onze video's over wonen in onderstaande playlist: